عبارت DePIN مخفف Decentralized Physical Infrastructure Network به معنای «شبکه زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز» است. به بیان دیگر، DePIN شبکههایی هستند که از فناوری بلاکچین برای مدیریت و بهرهبرداری از زیرساختهای فیزیکی (نه فقط دیجیتال) استفاده میکنند.
به عنوان مثال، فردی ممکن است سختافزاری مانند هاتاسپات وایفای، حسگرهای اینترنت اشیا، یا فضای ذخیرهسازی را در اختیار شبکه بگذارد و در ازای آن توکن دریافت کند.
فهرست مطلب
چرا DePIN اهمیت دارد؟
- دسترسی بیشتر و توزیعشده بودن:
با DePIN، افراد و تجهیزات کوچک میتوانند بخشی از زیرساخت باشند این موضوع میتواند خدمترسانی به مناطق کمترپوششیافته را تسهیل کند. - کارایی بیشتر و استفاده بهتر از منابع:
بسیاری از زیرساختها (مثلاً پهنای باند، ذخیرهسازی، انرژی اضافی) بلااستفاده میمانند؛ DePIN با توکنسازی این منابع اجازه میدهد تا استفادهی بهینهتری داشته باشند. - مالکیت و انگیزه برای مشارکت:
به جای اینکه فقط شرکتهای بزرگ مالک زیرساخت باشند، افراد میتوانند بخشی از شبکه را تامین کنند و پاداش بگیرند که این مدل تشویقی قدرت بیشتری به کاربران میدهد. - مقاومت بیشتر و حذف متمرکز بودن:
زیرساختهای متمرکز ممکن است در معرض اختلال یا فیلترینگ باشند؛ اما شبکههای توزیعشده DePIN به واسطه مشارکت گسترده مقاومتر هستند.
چگونه DePIN کار میکند؟
برای درک بهتر، اجزای اصلی سیستم را بهصورت گام به گام مرور میکنیم:
- ارائه زیرساخت فیزیکی یا منابع:
افرادی دستگاهها، سنسورها، فضای ذخیره یا تجهیزات را در شبکه بهکار میگیرند. مثلاً نصب هاتاسپات وایفای یا قرار دادن سرور ذخیرهسازی. - ثبت و تراکنش روی بلاکچین:
فعالیتها (مثل سرویسدهی، ارسال داده، فراهمسازی ظرفیت) بهصورت تراکنش روی زنجیره بلاکچین ثبت میشوند تا شفافیت و اعتماد برقرار شود. - اعطای توکن به مشارکتکنندگان:
کسانی که منابع میآورند یا سرویس میدهند، بر اساس عملکردشان توکن دریافت میکنند. این توکن ممکن است برای حکمرانی، پرداخت سرویس یا استیکینگ استفاده شود. - روند بزرگ شدن شبکه:
همانطور که مشارکتکنندگان بیشتر میشوند، شبکه بزرگتر شده و خدماتش بهتر میشود؛ این مدل «چرخۀ رشد» برای شبکه ایجاد میکند.
موارد کاربرد DePIN
در ادامه چند حوزه که DePIN در آنها وارد شده را مشاهده میکنید:
- شبکههای اینترنت اشیا (IoT) و حسگرها
- ذخیرهسازی غیرمتمرکز و رایانش لبهای
- شبکههای بیسیم یا هاتاسپاتهای عمومی
- زیرساختهای انرژی یا شبکههای حملونقل
جمعبندی
شبکههای DePIN نمایانگر یکی از جالبترین تحولات در مرز بین جهان فیزیکی و فضای بلاکچین هستند. با مدل تشویقی، مالکیت توزیعشده و زیرساخت مشارکتی، میتوانند بخشی از آیندهٔ زیرساختهای ارتباطی، ذخیرهسازی، انرژی و … باشند.
اگر هدف دارید از این حوزه بهره ببرید یا بخشی از آن شوید، پیشنهاد میشود ابتدا پروژهها را با دقت بررسی کنید، مشارکت در آنها را آزمایش کنید و ریسکها را بشناسید.
