در سال‌های اخیر، واژه متاورس (Metaverse) از یک مفهوم علمی-تخیلی به یکی از داغ‌ترین و بحث‌برانگیزترین موضوعات در دنیای فناوری و سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. با اعلام تغییر نام فیسبوک به “متا” و سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری شرکت‌های بزرگ، این ایده که ما در آستانه ورود به نسل بعدی اینترنت هستیم، بیش از هر زمان دیگری جدی به نظر می‌رسد. اما متاورس چیه و چه آینده‌ای را برای ما رقم می‌زند؟ چگونه می‌توان اقدام به ورود به متاورس کرد و آیا سرمایه گذاری در متاورس منطقی است؟ این مقاله به طور جامع به این سوالات پاسخ می‌دهد و به بررسی فرصت‌ها، چالش‌ها و این سوال مهم می‌پردازد که ایا متاورس کلاهبرداری است یا خیر.
فهرست مطلب
متاورس چیست؟ فراتر از یک بازی ویدیویی
برای پاسخ به سوال “متاورس چیه؟“، باید آن را به عنوان یک تکامل برای اینترنت امروزی در نظر بگیریم. Metaverse یک شبکه گسترده از دنیاهای مجازی سه‌بعدی و پایدار است که در آن کاربران می‌توانند به صورت آواتارهای دیجیتال با یکدیگر و با محیط اطراف خود در زمان واقعی تعامل کنند. این یک فضای واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از پلتفرم‌ها و دنیاهای به هم پیوسته است که در آن مرز بین دنیای فیزیکی و دیجیتال کم‌رنگ می‌شود.
تصور کنید به جای اینکه وب‌سایت‌ها را “مرور” کنید، بتوانید “وارد” آن‌ها شوید. به جای یک تماس ویدیویی، بتوانید با دوستان خود در یک کافه مجازی ملاقات کنید. به جای خرید آنلاین از یک فروشگاه، بتوانید وارد نسخه مجازی آن فروشگاه شده، لباس‌ها را به صورت سه‌بعدی ببینید و حتی آن‌ها را بر تن آواتار خود امتحان کنید. این‌ها تنها گوشه‌ای از چشم‌انداز دنیای Metaverse است. ویژگی‌های کلیدی آن عبارتند از:
- حضور (Presence): احساس واقعی حضور داشتن در یک فضای مجازی در کنار دیگران.
- پایداری (Persistence): این دنیا حتی زمانی که شما آفلاین هستید، به حیات خود ادامه می‌دهد.
- تعامل‌پذیری (Interoperability): قابلیت جابجایی آواتار و دارایی‌های دیجیتال خود بین پلتفرم‌های مختلف متاورس.
- اقتصاد یکپارچه: وجود یک اقتصاد کارآمد که در آن کاربران می‌توانند کالاها و خدمات دیجیتال را ایجاد، خرید و فروش کنند. این اقتصاد اغلب بر پایه فناوری بلاکچین و ارزهای Metaverse بنا شده است.
آموزش گام به گام ورود به Metaverse
فرآیند ورود به متاورس بسته به پلتفرمی که انتخاب می‌کنید، متفاوت است، اما مراحل کلی مشترکی وجود دارد. در حال حاضر، Metaverse هنوز به شکل یکپارچه‌ای که در فیلم‌ها می‌بینیم وجود ندارد، بلکه از پلتفرم‌های مجزا تشکیل شده است.
۱. انتخاب پلتفرم متاورس
ابتدا باید یک پلتفرم را برای شروع انتخاب کنید. برخی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های کنونی عبارتند از:
- دیسنترالند (Decentraland): یکی از اولین و شناخته‌شده‌ترین دنیاهای مجازی غیرمتمرکز که بر روی بلاکچین اتریوم ساخته شده. کاربران می‌توانند در آن زمین بخرند، سازه بسازند و در رویدادها شرکت کنند. شما می‌توانید از طریق وب‌سایت رسمی دیسنترالند وارد آن شوید.
- سندباکس (The Sandbox): یک دنیای مجازی مبتنی بر وکسل (شبیه به ماینکرفت) که بر روی بازی و خلق محتوا توسط کاربران (UGC) تمرکز دارد. این پلتفرم نیز بر روی اتریوم بنا شده است.
- روبلاکس (Roblox): اگرچه یک پلتفرم بلاکچینی نیست، اما با داشتن میلیون‌ها دنیای ساخته شده توسط کاربران، یکی از نزدیک‌ترین تجربه‌ها به یک متاورس متمرکز است و به ویژه در میان نسل جوان محبوبیت دارد.
- هورایزن ورلدز (Horizon Worlds): پلتفرم Metaverse شرکت متا (فیسبوک سابق) که برای استفاده با هدست‌های واقعیت مجازی Oculus Quest طراحی شده است.
۲. تهیه تجهیزات لازم برای ورود به Metaverse
برای یک تجربه پایه، تنها یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ با اتصال اینترنت مناسب کافی است. شما می‌توانید از طریق مرورگر وب وارد پلتفرم‌هایی مانند دیسنترالند شوید. با این حال، برای یک تجربه کاملاً غوطه‌ورانه، استفاده از یک هدست واقعیت مجازی (VR) مانند Meta Quest یا HTC Vive توصیه می‌شود.
۳. ساخت آواتار و کیف پول دیجیتال
پس از انتخاب پلتفرم، باید آواتار دیجیتال خود را بسازید که نماینده شما در دنیای متاورس خواهد بود. مهم‌تر از آن، برای تعامل با اقتصاد پلتفرم‌های غیرمتمرکز، شما به یک کیف پول ارز دیجیتال مانند متامسک (MetaMask) نیاز دارید. این کیف پول برای ذخیره ارزهای متاورس، خرید زمین و سایر دارایی‌های دیجیتال (NFT) ضروری است.
سرمایه گذاری در Metaverse : فرصت‌ها و ریسک‌ها
با افزایش هیجانات پیرامون متاورس، بسیاری به دنبال فرصت‌های سرمایه گذاری در متاورس هستند. چندین راه اصلی برای این کار وجود دارد:
۱. خرید ارزهای متاورس
ساده‌ترین راه، خرید توکن‌های بومی پلتفرم‌های متاورسی است. این ارزهای متاورس به عنوان پول رایج در اکوسیستم خود عمل می‌کنند و برای خرید زمین، آیتم‌ها و شرکت در حاکمیت پلتفرم استفاده می‌شوند. رشد و موفقیت پلتفرم، می‌تواند باعث افزایش ارزش توکن آن شود. برخی از معروف‌ترین ارزهای متاورس عبارتند از:
- MANA: توکن پلتفرم دیسنترالند.
- SAND: توکن پلتفرم سندباکس.
- AXS: توکن بازی محبوب اکسی اینفینیتی (Axie Infinity).
- APE: توکن مرتبط با اکوسیستم Bored Ape Yacht Club و دنیای مجازی Otherside.
شما می‌توانید لیست کامل این ارزها را در وب‌سایت‌هایی مانند کوین‌مارکت‌کپ مشاهده کنید.
۲. آموزش و نحوه خرید زمین در متاورس
یکی از جذاب‌ترین فرصت‌ها، خرید زمین در Metaverse است. این زمین‌ها به صورت توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) بر روی بلاکچین ثبت می‌شوند و مالکیت قطعی آن‌ها را به شما می‌دهند. شما می‌توانید بر روی زمین خود سازه‌های مختلفی مانند گالری هنری، فروشگاه، سالن کنسرت یا فضای بازی بسازید و از آن کسب درآمد کنید. برای خرید زمین در Metaverse :
- پلتفرم مورد نظر خود را انتخاب کنید (مثلاً دیسنترالند).
- به بازار رسمی آن پلتفرم یا بازارهای NFT ثانویه مانند OpenSea مراجعه کنید.
- با استفاده از کیف پول خود (که با توکن بومی آن پلتفرم شارژ شده)، قطعه زمین مورد نظر خود را خریداری کنید.
هشدار: قیمت زمین‌های مجازی می‌تواند بسیار پرنوسان باشد و سرمایه‌گذاری در آن ریسک بالایی دارد.
۳. سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های متاورسی
یک راه کم‌ریسک‌تر، سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بزرگی است که به طور جدی در حال توسعه فناوری‌های مرتبط با Metaverse هستند. شرکت‌هایی مانند متا (فیسبوک)، انویدیا (تولیدکننده کارت‌های گرافیک)، مایکروسافت، و یونیتی (سازنده موتورهای بازی‌سازی) از بازیگران اصلی این حوزه هستند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به وب‌سایت‌هایی مانند نزدک مراجعه کنید.
کسب درآمد از متاورس: فراتر از سرمایه‌گذاری
دنیای متاورس فرصت‌های جدیدی برای کار و کسب درآمد از متاورس ایجاد می‌کند. برخی از این راه‌ها عبارتند از:
- بازی‌های Play-to-Earn (P2E): شرکت در بازی‌هایی که به شما در ازای بازی کردن، ارز دیجیتال یا NFT پاداش می‌دهند.
- ایجاد و فروش دارایی‌های دیجیتال: اگر مهارت طراحی سه‌بعدی دارید، می‌توانید لباس، آواتار یا آیتم‌های دیگر را برای پلتفرم‌های مختلف طراحی کرده و به صورت NFT بفروشید.
- برگزاری رویدادها: اجاره دادن زمین مجازی خود برای برگزاری کنسرت‌ها، همایش‌ها یا گالری‌های هنری.
- معماری مجازی: ارائه خدمات طراحی و ساخت سازه‌های سه‌بعدی برای دیگران در Metaverse .
- کار به عنوان راهنمای تور یا مدیر رویداد: با رشد این دنیاها، تقاضا برای شغل‌های خدماتی در داخل Metaverse نیز افزایش خواهد یافت.
سوال بزرگ: ایا Metaverse کلاهبرداری است؟
این یک سوال بسیار مهم و بجاست. پاسخ کوتاه این است: خود مفهوم Metaverse یک کلاهبرداری نیست، اما این فضا پر از پروژه‌ها و فرصت‌های کلاهبرداری است.
متاورس به عنوان یک چشم‌انداز تکنولوژیک، یک مفهوم جدی و واقعی است که غول‌های فناوری در حال سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار بر روی آن هستند. اما مانند هر تکنولوژی نوظهور دیگری (مانند روزهای اولیه اینترنت)، هیجانات و تبلیغات زیاد، فضا را برای کلاهبرداران فراهم می‌کند. بنابراین، وقتی می‌پرسیم “ایا متاورس کلاهبرداری است؟”، باید بین مفهوم اصلی و پروژه‌های منفرد تمایز قائل شویم.
چگونه کلاهبرداری‌ها را در دنیای Metaverse شناسایی کنیم؟
- وعده‌های سود تضمینی و غیرمنطقی: هر پروژه‌ای که به شما وعده بازگشت سرمایه سریع و تضمینی را بدهد، به احتمال زیاد کلاهبرداری است.
- تیم توسعه‌دهنده ناشناس: پروژه‌هایی که تیم پشتیبان آن‌ها کاملاً ناشناس و غیرقابل ردیابی است، ریسک بالایی دارند.
- نبود وایت‌پیپر یا نقشه راه مشخص: پروژه‌های معتبر دارای اسناد فنی و برنامه‌های توسعه واضح هستند.
- فشار برای سرمایه‌گذاری سریع: کلاهبرداران معمولاً با ایجاد حس فوریت (FOMO)، شما را برای تصمیم‌گیری سریع تحت فشار قرار می‌دهচ্ছেন.
کلید اصلی، انجام تحقیقات کامل (DYOR – Do Your Own Research) و سرمایه‌گذاری محتاطانه است.
نتیجه‌گیری: Metaverse ، افق بعدی تعامل انسانی
متاورس دیگر یک مفهوم دور از دسترس نیست. اگرچه ما هنوز در مراحل بسیار ابتدایی توسعه آن قرار داریم و دنیای متاورس امروزی با چشم‌انداز نهایی آن فاصله زیادی دارد، اما سنگ بنای این دنیای جدید در حال گذاشته شدن است. از ورود به Metaverse و تعامل با دیگران گرفته تا سرمایه گذاری در متاورس و کشف راه‌های جدید برای کسب درآمد از متاورس، فرصت‌های بی‌شماری در حال شکل‌گیری هستند.
مهم است که با دیدی واقع‌بینانه و در عین حال کنجکاو به این فضا نگاه کنیم. ضمن آگاهی از ریسک‌ها و تشخیص پروژه‌های کلاهبرداری، می‌توانیم از این فرصت برای یادگیری و مشارکت در ساخت نسل بعدی اینترنت بهره‌مند شویم. آینده اینجاست و Metaverse دروازه‌ای به سوی آن است.
